Anatomik düzlemler ve hareketler nasıl tanımlanır?

Vücut yapılarının konumunu ve hareketlerini tanımlamak için kullanılan anatomik düzlemler ile temel hareket terimleri, tıptan spora kadar birçok alanda ortak bir dil oluşturur. Sagital, frontal ve transvers düzlemlerin her biri, fleksiyon, abduksiyon, rotasyon gibi spesifik hareketlerle ilişkilidir. Bu sistematik yaklaşım, hem akademik çalışmalarda hem de klinik uygulamalarda net iletişim kurmayı mümkün kılar.

19 Kasım 2025

Anatomik Düzlemler ve Hareketlerin Tanımı


Anatomi ve fizyolojide, vücut yapılarının konumunu ve hareketlerini tanımlamak için standart düzlemler ve terimler kullanılır. Bu sistem, tıp, spor bilimleri ve biyomekanik alanlarında iletişimi kolaylaştırır. Aşağıda anatomik düzlemler ve hareketlerin temel tanımları yer almaktadır.

Anatomik Düzlemler


Anatomik düzlemler, vücudu hayali düz çizgilerle bölen üç boyutlu referans sistemleridir. Bunlar:
  • Sagital Düzlem: Vücudu sağ ve sol olmak üzere ikiye ayıran dikey düzlemdir. Vücudu tam ortadan ikiye bölen sagital düzleme "midsagital" veya "median düzlem" denir. Bu düzlemdeki hareketler genellikle fleksiyon (bükülme) ve ekstansiyon (açılma) şeklindedir.
  • Frontal (Koronal) Düzlem: Vücudu ön (anterior) ve arka (posterior) olmak üzere ikiye ayıran dikey düzlemdir. Bu düzlemdeki hareketler abduksiyon (vücuttan uzaklaşma) ve adduksiyon (vücuda yaklaşma) içerir.
  • Transvers (Yatay) Düzlem: Vücudu üst (superior) ve alt (inferior) olmak üzere ikiye ayıran yatay düzlemdir. Bu düzlemdeki hareketler rotasyon (dönme) ve sirkumdüksiyon (dairesel hareket) şeklinde tanımlanır.

Anatomik Hareketler


Hareketler, eklemler etrafında gerçekleşir ve genellikle bir düzlemle ilişkilidir. Temel hareketler şunlardır:
  • Fleksiyon: Bir eklem açısının azalması, örneğin dirseği bükmek. Genellikle sagital düzlemde gerçekleşir.
  • Ekstansiyon: Bir eklem açısının artması, örneğin bükülmüş dirseği düzeltmek. Sagital düzlemle ilişkilidir.
  • Abduksiyon: Vücut orta hattından uzaklaşma, örneğin kolu yana kaldırmak. Frontal düzlemde tanımlanır.
  • Adduksiyon: Vücut orta hattına yaklaşma, örneğin yana kaldırılan kolu indirmek. Frontal düzlemle bağlantılıdır.
  • Rotasyon: Bir yapının kendi ekseni etrafında dönmesi, örneğin başı sağa veya sola çevirmek. Transvers düzlemde gerçekleşir.
  • Sirkumdüksiyon: Bir uzvun daire şeklinde hareket etmesi, örneğin kol ile geniş bir daire çizmek. Bu hareket birden fazla düzlemi içerir.
  • Pronasyon ve Supinasyon: Önkol ve el hareketleridir. Pronasyon avucun aşağı bakması, supinasyon ise yukarı bakmasıdır.
  • İnversiyon ve Eversiyon: Ayak hareketleridir. İnversiyon ayağın tabanının içe dönmesi, eversiyon ise dışa dönmesidir.

Bu tanımlar, anatomik pozisyonda (ayakta duran, avuç içleri öne bakan bir kişi) standartlaştırılmıştır. Pratikte, bu düzlemler ve hareketler, vücut mekaniğini analiz etmek ve yaralanmaları değerlendirmek için kritik öneme sahiptir. Örneğin, bir fizyoterapist, bir hastanın hareket açıklığını sagital düzlemdeki fleksiyon ve ekstansiyon hareketleriyle ölçebilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Evde Spor Hareketleri Nelerdir?
Evde Spor Hareketleri Nelerdir?
Editörün Seçtiği
Haber Bülteni
Popüler İçerik
Karın Hareketleri Nelerdir?
Karın Hareketleri Nelerdir?
Break Dans Hareketleri Nelerdir?
Break Dans Hareketleri Nelerdir?
Çembersel Hareket Nelerdir?
Çembersel Hareket Nelerdir?
Karın Kası Yapma Hareketleri Nelerdir?
Karın Kası Yapma Hareketleri Nelerdir?
Göğüs Geliştirme Hareketleri Nelerdir?
Göğüs Geliştirme Hareketleri Nelerdir?
Güncel
Deadlift Hareketi Nasıl Yapılmalıdır?
Deadlift Hareketi Nasıl Yapılmalıdır?
Güncel
Göbek Yağı Eritme Hareketleri Nelerdir?
Göbek Yağı Eritme Hareketleri Nelerdir?
;