Yatay atış hareketi, belli bir yükseklikten bir cismin V0 ilk hızı ile atıldıktan sonra yere düşünceye dek yaptığı harekete denir. V0 hızıyla atıldığı için yatayda herhangi bir kuvvet yoktur. Düzeyde ise sadece yer çekimi kuvvetinin etkisi söz konusudur. Yani cismin hareketini tanımlarsak yatayda düzgün doğrusal hareket, düşeyde ise serbest düşme olarak nitelendirilebilir. Yatay atış hareketi bir eğri boyunca hareket eder.
Yatay Atış Hareketi Özellikleri - Kütleye bağlı değildir.
- Yatay hızı sabittir V0 olarak belirtilir ve sabittir; yatay yönde bir ivme söz konusu değildir.
- Düşey hız başta sıfırken yer çekimi ivmesi devreye girer ve her saniye g yer çekimi ivmesi oranında artar.
- Cismin hızı herhangi bir anda yörüngeye teğettir.
- Yatay atış hareketinin sona ermesi V0 hızına bağlı değildir. Sadece yükseklikle alakalıdır. Cismin g ivmesi nedeniyle yere değmesi ile hareket biter.
Yatay Atış Hareketinde Kullanılan Formüller
X değerini cismin gideceği menzil olarak belirtirsek:
X = V0 * t'dir.
Cismin hareket zamanının yüksekliğe bağlı olduğunu belirtmiştik. H ile belirtilen yüksekliğin formülü ise:
H = 1/2 g t²'dir.
Buradan t zamanını çekip menzili hesaplayabiliriz.
Cismin herhangi bir andaki hızını bulmak istersek de 2 yönde hız söz konusudur: x ve y yönlerindeki anlık hızın formülü şu şekilde ifade edilir:
Vx = V0 yatay yöndeki hız sabittir.
Vy = g * t'dir. İvme ile doğru orantılı olarak artmaktadır.
Yatay Atış Hareketinin Faydaları - Fiziksel prensiplerin anlaşılmasını sağlar: Yatay atış hareketi, Newton'un hareket yasalarının ve yer çekimi kuvvetinin anlaşılmasında önemli bir rol oynar.
- Pratik uygulamalar: Mühendislik, balistik ve spor gibi alanlarda yatay atış hareketi prensipleri kullanılır.
- Eğitim: Fizik derslerinde öğrencilerin kavramları daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
- Deney ve gözlem: Yatay atış hareketi, laboratuvar ortamında kolayca gözlemlenebilir ve deneylerle test edilebilir.
Yatay Atış Hareketinin Gerçek Hayattaki Uygulamaları - Top atışları: Spor dallarında, özellikle futbol, basketbol ve voleybol gibi oyunlarda yatay atış hareketi sıkça gözlemlenir.
- Balistik: Mermilerin ve diğer projelerin hareketi yatay atış hareketi prensiplerine dayanır.
- Uzay araştırmaları: Uzay araçlarının yörüngeye oturtulması ve diğer gezegenlere gönderilmesi yatay atış hareketi hesaplamaları ile yapılır.
Yatay atış hareketi, fiziksel prensiplerin anlaşılmasında ve çeşitli pratik uygulamalarda önemli bir yere sahiptir. Bu hareketin özelliklerini ve faydalarını bilmek, hem eğitim hem de mühendislik alanlarında büyük avantajlar sağlar. |
Tomurcuk
11 Temmuz 2024 PerşembeYatay atış hareketinin sadece yüksekliğe bağlı olduğunu belirtmişsiniz. Peki, bu durumda farklı yüksekliklerden aynı ilk hızla atılan cisimler arasında yatay mesafede nasıl bir fark olur?
Cevap yazAdmin
11 Temmuz 2024 PerşembeTomurcuk, yatay atış hareketinde yatay mesafeyi etkileyen iki temel faktör vardır: ilk hız ve hava direnci. Ancak, hava direncini ihmal edersek, yatay mesafe sadece ilk hız ve cismin havada kaldığı süreye bağlı olur. Bu süre ise cismin bırakıldığı yükseklikle doğru orantılıdır. Farklı yüksekliklerden aynı ilk hızla atılan cisimler, daha yüksekten bırakılan cisim daha uzun süre havada kalacağı için daha fazla yatay mesafe kat eder. Yani yükseklik arttıkça, cismin yatayda aldığı mesafe de artar.