Bağlantısızlar hareketini kimler oluşturmuştur?
Soğuk Savaş'ın kutuplaştırıcı atmosferinde bağımsız duruşunu korumak isteyen ulusların oluşturduğu Bağlantısızlar Hareketi, 1961'deki Belgrad Konferansı'yla resmiyet kazandı. Yugoslavya'dan Tito, Hindistan'dan Nehru, Mısır'dan Nasır, Gana'dan Nkrumah ve Endonezya'dan Sukarno'nun öncülüğünde şekillenen bu inisiyatif, sömürgecilik karşıtı mücadelelerin ve tarafsız dış politika arayışlarının ortak paydasında doğdu.
Bağlantısızlar Hareketi'nin Kuruluşu ve Kurucu Liderler Bağlantısızlar Hareketi (Non-Aligned Movement - NAM), Soğuk Savaş döneminde, 1961 yılında resmen kurulmuş bir uluslararası organizasyondur. Hareket, özellikle bağımsızlığını yeni kazanmış veya kazanmakta olan ülkelerin, iki süper güç (ABD ve Sovyetler Birliği) arasında taraf olmama, bağımsız dış politika izleme ve sömürgecilik karşıtı bir çizgi benimsemesi amacıyla oluşturulmuştur. Hareketin kuruluşu, beş önemli liderin öncülüğünde gerçekleşmiştir. Bu liderler, hareketin temel prensiplerini belirleyen ve 1961'deki Belgrad Konferansı'nda resmi kuruluşu sağlayan kişilerdir:
Kurucu Liderlerin Rolleri ve Katkıları Bu beş lider, Bağlantısızlar Hareketi'nin fikir babaları ve ilk savunucuları olarak kabul edilir. Hareketin temelini, 1955'teki Bandung Konferansı'nda (Endonezya) atılan "Afro-Asya dayanışması" ve barış içinde bir arada yaşama ilkeleri oluşturmuştur. Bandung Konferansı, Bağlantısızlar Hareketi'nin öncüsü niteliğindedir ve burada benimsenen "Barış İçinde Bir Arada Yaşama İlkeleri" (Panchsheel), hareketin resmi prensiplerine dönüşmüştür. Kurucu liderlerin her biri, kendi ülkelerinin bağımsızlık mücadel eleri ve tarafsız politikalarıyla hareketin şekillenmesine katkıda bulunmuştur. Örneğin, Tito'nun Yugoslavya'sı, Doğu ve Batı blokları arasında dengeli bir dış politika izleyerek hareketin sembol isimlerinden biri haline gelmiştir. Bağlantısızlar Hareketi'nin Temel Prensipleri ve Amaçları Bağlantısızlar Hareketi, kuruluşunda aşağıdaki prensipleri benimsemiştir:
Bu prensipler, 1961 Belgrad Konferansı'nda resmileştirilmiş ve hareketin temel belgelerinde yer almıştır. Bağlantısızlar Hareketi, başlangıçta 25 üye ile kurulmuş olup, günümüzde 120'den fazla üye ülke ve gözlemci devletle varlığını sürdürmektedir. Soğuk Savaş'ın sona ermesinden sonra da, küresel adalet, çok taraflılık ve kalkınma odaklı gündemlerle faaliyetlerine devam etmektedir. |
